huyên già dưới gối


3017. Huyên già dưới gối gieo mình

Vừa đọc đến câu này lần đầu, không khỏi bỡ ngỡ (*).

Có 2 lí do:

1. vì mấy chữ theo lối cổ: huyên, dưới gối.
2. vì phép đảo ngữ (trong câu thơ).

Khi nhớ lại "huyên" và "dưới gối" nghĩa là gì, và dựa theo văn mạch nhận ra câu thơ đảo ngữ, không khỏi cảm động rưng rưng.

Xem chú giải:

(3017) huyên già dưới gối gieo mình: (đảo ngữ) Kiều gieo mình dưới đầu gối mẹ già. Ghi chú: "tất hạ thừa hoan" 膝下承歡 nương vui dưới gối (của cha mẹ).

Bạn đọc ơi, đây là đoạn mô tả nàng Kiều vừa bất ngờ gặp lại gia đình sau 15 năm lưu lạc:

3013. Tưởng bây giờ là bao giờ,
3014. Rõ ràng mở mắt còn ngờ chiêm bao.
3015. Giọt châu thánh thót quẹn bào,
3016. Mừng mừng tủi tủi xiết bao là tình.
3017. Huyên già dưới gối gieo mình,
3018. Khóc than mình kể sự mình đầu đuôi:

Xem chú giải:

(0214) chiêm bao: nằm mơ; ngó thấy sự gì trong khi ngủ (Đại Nam Quấc Âm Tự Vị).

Xem lại đoạn đầu truyện lúc Kiều đến gặp Kim Trọng nơi phòng học của chàng:

0443. Bây giờ rõ mặt đôi ta,
0444. Biết đâu rồi nữa chẳng là chiêm bao?

Xem chú giải:

(0444) chiêm bao: xem chú giải (0214) chiêm bao. Điển cố: Thẩm vấn minh bạch, chỉ nghi thị tạc dạ mộng trung lai 審問明白, 只疑是昨夜夢中來 (Tây Sương Kí 西廂記, Đệ tứ bổn, Đệ nhất chiết). Nhượng Tống dịch thơ: Lẽ nào nhìn thấy rõ ràng, Lại là trong giấc mơ màng gặp nhau.

Ngày xưa còn trẻ ngây thơ, Kiều đã được khóc một lần ở nhà, sau việc Đạm Tiên báo mộng lần thứ nhất, và có mẹ lại hỏi han:

0217. Một mình lưỡng lự canh chầy,
0218. Đường xa nghĩ nỗi sau này mà kinh.
0219. Hoa trôi bèo giạt đã đành,
0220. Biết duyên mình biết phận mình thế thôi.
0221. Nỗi riêng lớp lớp sóng dồi,
0222. Nghĩ đòi cơn lại sụt sùi đòi cơn.
0223. Giọng Kiều rền rĩ trướng loan,
0224. Nhà huyên chợt tỉnh hỏi cơn cớ gì.

Thời gian trôi qua vùn vụt:

3019. Từ con lưu lạc quê người,
3020. Bèo trôi sóng vỗ chốc mười lăm năm.

Từ trận khóc thứ nhất này bên mẹ, cho đến 15 năm sau khi Kiều ngã mình dưới gối mẹ nức nở khôn nguôi, Kiều cũng đã cùng mẹ mấy bận "lã chã giọt hồng" (câu 0875).



Đặng Thế Kiệt
2021/03/28



Tham khảo

http://vietnamtudien.org/TruyenKieu/















Comments

Popular Posts